آزمایش خون یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین ابزارهای هر پزشک برای بررسی سلامتی یا وضعیت بیماری و شرایط خاص افراد است. آزمایش خون، کاربردهای مختلف و زیادی دارد و یکی از معمول‌ترین آزمایش‌های پزشکی است.
برای مثال، آزمایش خون می‌تواند برای بررسی سطح عمومی سلامت استفاده شود؛ وجود عفونت را در بدن‌تان چک کند؛ چگونگی عملکرد ارگان‌های مهم بدن مثل کبد و کلیه را بررسی کند. همچنین آزمایش خون برای مانیتور کردن برخی مسائل مربوط به ژنتیک نیز تجویز می‌شود.
بیشتر آزمایش‌های خون تنها چند دقیقه زمان می‌گیرند و به سادگی انجام می‌شوند. پزشک شما هنگام تجویز آزمایش به شما اطلاع خواهد داد که آیا لازم است قبل از گرفتن نمونه، کار خاصی انجام دهید یا نه. مثلا قبل از انجام برخی آزمایش‌ها لازم است به مدت مشخصی ناشتا باشید و از خوردن و آشامیدن، به جز آب، خودداری کنید. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف تمامی یا بخشی از داروهایتان را برای مدت مشخصی قبل از دادن نمونه خون قطع کنید.دقت در اجرای دستورات پزشک قبل از خون گیری بسیار مهم و ضروری است چرا که رعایت نکردن این موارد می‌تواند بر نتیجه‌ی آزمایش اثر منفی بگذارد و باعث نامعتبر شدن جواب شود. در این گونه موارد دستور به تکرار آزمایش داده می‌شود.
فرایند انجام آزمایش خون
نمونه گیری آزمایش خون عموما شامل گرفتن مقداری خون از یک رگ خونی دست، خواهد بود.
دست، عضو راحتی برای نمونه گیری است چرا که به راحتی قابل دسترسی است و کنار زدن پوشش آن ساده‌تر. در بیشتر موارد، خونگیری غالبا از رگی در محل داخلی آرنج یا از مچ دست انجام می‌شود زیرا در این نقاط رگ‌های خونی برجسته‌تر بوده و به سطح پوست نزدیکترند. نمونه‌های خون اطفال در بیشتر موارد از کف پا یا پشت دست آنها گرفته می‌شود. قبل از شروع کار، محل مورد نظر با اسپری الکل ضدعفونی می‌شود. قسمت بالایی دست با باند ضخیمی محکم بسته می‌شود. با این کار سرعت جریان خون در رگ مورد نظر کاهش یافته و برداشت خون و نمونه گیری برای مسئول آزمایش، آسان‌تر انجام می‌شود.
بعد از ضدعفونی کردن محل، سوزنی که به سرنگ متصل است وارد رگ می‌شود. حجم مورد نظر خون که وارد سرنگ شد، شریان بند از بالای رگ باز شده و سپس سوزن خارج می‌شود. یک پد پنبه‌ای روی محل سوزن گذاشته شده که باید برای چند دقیقه فشار داده شود. پس از اطمنان از عدم خروج خون، چسب زخم کوچکی روی محل زده می‌شود.
با توجه به حجم کم خونی که گرفته می شود، بعد از آزمایش نباید احساس خستگی یا افت قند خون مشهودی داشته باشید. اما اگر سابقه‌ی چنین حالاتی را دارید، از ابتدا به متصدی آزمایش اطلاع دهید. پس از پایان کار، درد بسیار خفیفی در محل ورود سوزن دارید که به سرعت فراموشش می‌کنید.
انواع آزمایش خون
نمونه گیری از خون برای تشخیص بسیاری از بیماری استفاده می‌شود. برخی از انواع آزمایش خون را بشناسیم:
آزمایش کلسترول
برای بررسی وضعیت چربی خون و سلامت کبد، آزمایش خون لازم است. کلسترول بالا ریسک وقوع مشکلات جدی از جمله حمله قلبی و سکته های مغزی را بالا می‌برد.
کشت خون
برای آزمایش کشت خون، از دست و یکی از دیگر اندام‌ها مقداری خون گرفته شده و در محیط آزمایشگاه شرایط برای رشد باکتری‌ها در آن فراهم می شود. هدف پزشک از تجویز این تست، آگاهی از حضور باکتری‌ها در خون فرد بیمار است.
گازهای خون
نمونه‌ی این آزمایش که عموما از یک شریان خونی در مچ دست گرفته می‌شود، بیشتر مواقع تنها در بیمارستان‌ها گرفته می‌شود. تست گازهای خون برای بررسی نسبت اکسیژن و کربن دی اکسید خون، همچنین تعادل اسید و باز یا همان pH خون است. ناهماهنگی pH خون می تواند ناشی از عواملی چون اختلال دستگاه تنفسی مثل ذات الریه، مشکلات مربوط به متابولیسم از جمله دیابت، بیماری های مربوط به کلیه یا استفراغ مداوم باشد.
آزمایش قند خون
- آزمایش های مختلفی برای بررسی سطح قند خون و مانیتور کردن وضعیت بیماری دیابت انجام می‌شود. از جمله:
- قند خون ناشتا یا همان FBS که میزان قند خون را بعد از 8 ساعت ناشتایی می‌سنجد.
- آزمایش تحمل گلوکز که ابتدا قند خون ناشتا را می سنجد و بعد از آزمایش اول، بیمار با خوردن محلول گلوکزی و دو ساعت انتظار، نمونه خونی دوم را می‌دهد.
- آزمایش HbA1C برای بررسی میانگین قند خون سه ماه گذشته انجام می‌شود.
- کیت‌های بررسی قند خون برای استفاده در منزل نیز در دسترس بوده و با نمونه‌ی اندکی از خون انگشت، وضعیت قند خونتان را به شما اطلاع می‌دهند.
تعیین گروه خون
یکی از روتین ترین آزمایش ها، تعیین گروه خونی است. دانستن گروه خونی بسیار مهم و در مواقع اضطراری لازم است. همچنین آزمایشی برای اطلاع از وضعیت RH خون در زمان بارداری برای کمک به حفظ سلامت جنین از سوی پزشکان تجویز می‌شود.
آزمایش تیروئید
تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل در گردن است که در قسمت بالای استخوان ترقوه جای دارد. این غده یکی از غدد درون‌ریز بدن است که هورمون‌هایی ترشح می کند. هورمون‌های تیروئید کنترل‌کننده‌ی روند بسیاری از فعالیت‌ها در بدن انسان هستند. از میزان سوزاندن کالری‌ها تا سرعت ضربان قلب. آزمایش‌های تیروئید بررسی می‌کنند که این غده کارش را خوب انجام می‌دهد یا نه. همچنین به تشخیص و یافتن علت بیماری‌های تیروئید مثل کم کاری و پرکاری تیروئید کمک می‌کنند. تست‌های تیروئید شامل آزمایش خون و عکسبرداری می‌باشد.ما در هوم ویزیت سرویس آزمایش تیروئید در منزل نیز ارائه می دهیم.
آزمایش خون برای تیروئید موارد زیر را می‌سنجد:
- TSH که هورمون محرک تیروئید را می‌سنجد و دقیق‌ترین سنجش برای بررسی فعالیت و عملکرد غده تیروئید است.
- T3 و T4 هورمون‌های دیگری از تیروئید را می‌سنجد.
- TSI میزان ایمنوگلوبین محرک تیروئید را اندازه می‌گیرد.
- آنتی بادی آنتی تیروئید که میزان آنتی بادی ها را بررسی میکند.
تصویربرداری تیروئید شامل سی تی اسکن، فراصوت و تست‌های هسته‌ای می‌باشد که در این مقاله به آنها نمی‌پردازیم و تنها در مورد آزمایش خون برای تیروئید صحبت می‌کنیم.
تفسیر آزمایش تیروئید
تفسیر نتایج آزمایش تیروئید بر اساس ویژگی ها و شرایط فردی و نسبی، متغیر است. بیشترین اطلاعات از تست TSH استخراج می شوند. با بررسی شاخص TSH به همراه نتایج T3 و T4، می توان دلایل ناهنجاری یا وضع غیرطبیعی را پیدا کرد.
مقادیر TSH خارج از محدوده‌ی نرمال علامتی برای بیماری‌های تیروئید خواهند بود. مقادیر نزدیک به مرزهای محدوده بهینه نیز نیاز به بررسی و مراقبت دارند.
بر اساس راهنمای منتشر شده از سوی انجمن متخصصان غدد و متابولیسم آمریکا AACE و نیز انجمن تیروئید آمریکا، مقدار TSH شما اگر:
- بین 4.7 تا 10mU/L باشد، به انواع تیروئید کم کار تحت بالینی شناخته می‌شود.
- بالای 10 mU/L باشد، کم کاری آشکار تیروئید است.
- بین 0.1 تا 0.5 mU/L باشد، پرکاری تحت بالینی در نظر گرفته می‌شود.
- کمتر از 0.1 mU/L پرکاری آشکار نامیده می‌شود.
تفسیر T3 و T4
پزشک شما می‌تواند با بررسی TSH با T4، به ماهیت ناهنجاری تیروئید شما پی ببرد. برای مثال:
- مقادیر نرمال TSHو T4، نشان از عملکرد نرمال تیروئید دارند.
- در صورتی که TSH کم و T4 بالا باشد، دچار پرکاری تیروئید هستید.
- در صورتی که TSHبالا و T4 کم باشد، دچار کم کاری تیروئید اولیه هستید. (مربوط به بیماری تیروئید)
- در صورتی که TSH و T4 هر دو کم باشند، نشان از کم کاری تیروئید ثانویه دارد. (مربوط به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس)
- مقادیر کم T3 همراه با TSH بالابه عنوان نشانه ای از کم کاری تیروئید در نظر گرفته می شود. از سوی دیگر، TSH پایین و T3 بالا علامتی برای پرکاری تیروئید است.
علائم اختصاری آزمایش خون
بعد از اینکه جواب آزمایش خونتان را از آزمایشگاه دریافت کردید، با ورق زدن صفحات آن احتمالا به عبارت‌های چندحرفی برخورده‌اید که هیچ آشنایی‌ای با آنها ندارید. دانستن اینکه این عبارات مخفف چه کلماتی هستند به درک بهتر نتیجه‌ی آزمایش کمک می کند. اگرچه تفسیر نهایی آزمایش قطعا با پزشک شماست، اما بد نیست با مفهوم برخی از پرکاربردترین این عبارات آشنا شویم.
فهرستی که از علائم اختصاری آزمایش خون در اینجا می‌آوریم، جامع نیست اما بسیاری از عباراتی که در آزمایش‌های خون روتین دیده می‌شود را دربردارد.
- ALT آنزیم آلانین (مربوط به آزمایش عملکرد کبد)
- ANA آنتی بادی ضدهسته (مزبوط به آزمایش عملکرد کبد)
- BAC میزان غلظت الکل در خون
- BNP فاکتوری برای تشخیص نارسایی احتقانی قلب
- BUN میزان نیتروژن اوره خون (در تست عملکرد کلیه)
- CA کلسیم
- CBC شمارش سلول های خونی (شمارش سلولهای قرمز و سفید خون)
- CK کراتین کیناز (برای تشخیص دیستروفی عضلانی)
- CR کراتینین (برای تست عملکرد کلیه)
- ESR سرعت رسوبگذاری اریتروسیت (سرعت ته نشین شدن و نشست گلبول های قرمز خون برای بررسی فعالیت التهابی خون)
- HCT مربوط گلبول قرمز خون (قسمتی از تست CBC)
- HDL/LDL سنجش چربی خوب و چربی بد خون
- K پتاسیم
- Mg منیزیوم
- Na سدیم
- PSA بررسی میزان آنتی‌ژن پروستات در تست سرطان پروستات
- RBC شمارش تعداد سلول های قرمز خون (بخشی از تست CBC)
- TPO مربوط به آنتی بادی های تیروئید
- Trig تریگلیسیرید (مربوط به تست کلسترول)
- TSH هورمون محرک تیروئید (یکی از تست‌های مهم مربوط به تیروئید)
- WBC شمارش سلول های سفید خون (بخشی از تست CBC)
انجام آزمایش خون در منزل
برای رفاه حال بیماران و خانواده‌هایشان، هوم ویزیت سرویس آزمایش در منزل را راه‌اندازی کرده است. بیمارانی که رفت و آمد از منزل تا بیمارستان و آزمایشگاه برایشان دشوار است، کسانی که آلودگی هوا مانع از خروج‌شان از خانه شده، کودکانی که در مراکز بهداشتی دچار ترس و اضطراب می‌شوند و آرامش خانه را نیاز دارند، زنان باردار و شیرده، افراد سالخوره، همه می توانند از سرویس نمونه گیری و آزمایش خون در منزل هوم ویزیت استفاده کنند. در صورت نیاز، با ما تماس بگیرید. کارشناسان بخش پشتیبانی ما پاسخگوی سوالات شما هستند و برایتان در مورد چگونگی انجام کار و هزینه انجام آزمایش خون در منزل صحبت خواهند کرد. تیم ماهر هوم ویزیت در زمانی که از قبل هماهنگ کرده‌اید، به کنار شما خواهند آمد تا سختی آزمایش خون دادن، فقط درد فرو رفتن سوزن در رگ باشد.
درباره هوم ویزیت
هوم ویزیت یک استارت آپ فعال در زمینه خدمات پزشکی و مراقبتی در منزل است که به صورت پلتفرمی کار می کند که بیماران را به پزشکان ،پرستاران و فیزیوتراپ ها وصل می کند.هوم ویزیت با همراهی تیمی مجرب و کاربلد، پزشک و فیزیوتراپ و یا متخصص مناسب با وضعیت بیمار را به منزل شما اعزام میکند.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید. 02147629600