کمبود ویتامین D یک کمبود تغذیه ای شایع است که به اشکال مختلف بدن ما را تحت تاثیر قرار می دهد زیرا ویتامین D مثل یک هورمون عمل می کند و به همۀ سلول های بدن فرمان می دهد.
اگر از جملۀ کسانی هستید که بیشتر وقتتان را داخل خانه یا دفتر کارتان می گذرانید و بیرون، زیر نور خورشید، نمی روید، باید نگران فقر ویتامین D در بدن خود باشید. به علاوه، اگر لبنیات و گوشت مصرف نمی کنید، باز هم باید نگران ویتامین D بدن خود باشید و همۀ این ها باعث می شوند لازم باشد این راهنما را با دقت مطالعه کنید.
کمبود ویتامین D به چه معناست؟
ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است و زمانی که با غذاهای چرب مصرف شود بیشتر جذب می شود. اما غذاهای چرب انگشت شماری وجود دارند که به صورت طبیعی حاوی ویتامین D باشند. چند نمونه از آن ها ماهی، روغن کبد ماهی، زردۀ تخم مرغ، محصولات لبنی غنی شده و دانه های غنی شده هستند. با این وجود، منبع اصلی ویتامین D همچنان نور خورشید است. پوست ما در مواجهه با نور خورشید، زمینۀ تولید ویتامین D را فراهم می کند و این ویتامین در داخل بدن تولید می شود.
ویتامین D به جذب کلسیم از غذاها و مکمل ها کمک می کند و کلسیم نیز به ساخت سلول های استخوانی سالم کمک می کند. از سوی دیگر، ویتامین D برای:
- رشد سلول ها
- کاهش التهاب
- تقویت دستگاه ایمنی
- مراقبت از سطح کلسیم و فسفات بدن
- تنظیم فشار خون و سلامت قلب و عروق
حیاتی است.
علت کمبود ویتامین D چیست؟
چنانچه در رژیم غذایی خود مواد حاوی ویتامین D را نگنجانید یا در معرض نور آفناب قرار نگیرید یا بدن شما نتواند به خوبی ویتامین D را جذب کند، آنگاه در خطر کمبود ویتامین D قرار می گیرید.
حالا نگاهی به عوامل موثر بر سطح ویتامین D در بدن می اندازیم.
چاقی: تحقیقات متعددی نشان می دهند افراد چاق در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند. طبق نتایج یک مطالعه، با هر 10درصد افزایش شاخص تودۀ بدنی (BMI) انتظار می رود سطح ویتامین D در خون 2/4 درصد کاهش یابد. بنابراین در صورت چاقی یا اضافه وزن، احتمال کمبود ویتامین D در بدن بیشتر است.
تغذیۀ نامناسب: ویتامین D در غذاهای خاصی وجود دارد، خصوصا در غذاهایی که از حیوانات تهیه می شوند مثل ماهی، روغن کبد ماهی، زردۀ تخم مرغ، کبد گاو و دانه ها و فراورده های لبنی غنی شده. جذب مقدار کافی ویتامین D از خوردنی ها کار ساده ای نیست. با این حال، با گنجاندن این خوراکی ها در رژیم غذایی خود می توانید تا حدودی ویتامین D مورد نیاز خود را تامین کنید. به علاوه می توانید با مشورت با پزشک، مکمل های خوراکی مصرف کنید.
قرار نگرفتن در معرض نور آفتاب: پوست ما در مواجهه با نور خورشید، ویتامین D تولید می کند. اگر تمام روز را در فضای بسته می مانید یا اگر از قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب می کنید، احتمالا دچار فقر ویتامین D خواهید شد. برای سلامتی خودتان باید مدتی زیر نور آفتاب قرار بگیرید. لازم نیست سر ظهر، وقتی آفتاب تیز و سوزان است، بیرون بروید. اما باید دست کم 45 دقیقه زیر نور صبحگاهی بمانید. به علاوه، سعی کنید حداکثر سطح ممکن از پوستتان در معرض نور آفتاب باشد.
پوست تیره: پوستی که ملانین زیادی تولید می کند، تیره تر است. ملانین مثل نوعی ضدآفتاب عمل می کند و اجازه نمی دهد پوستی که در معرض نور قرار می گیرد مقدار زیادی ویتامین D تولید کند. بنابراین کسانی که پوست تیره دارند باید مدت بیشتری در آفتاب بمانند. هر چه بیشتر زیر نور خورشید بمانید، ویتامین D بیشتری در پوستتان تولید می شود.
سن: با افزایش سن، توانایی کلیه های شما در تبدیل ویتامین D در شکل فعالش کاهش می یابد. این وضعیت خطر کمبود ویتامین D را افزایش می دهد. بنابراین در سن های بالاتر تغذیۀ مناسب و مصرف مکمل های ویتامین D الزامی است.
علائم کمبود ویتامین D
در برخی افراد علائم کمبود ویتامین D شدید هستند، و در برخی ضعیف هستند یا اصلا ظاهر نمی شوند. در هر صورت کمبود ویتامین D می تواند زمینه ساز مشکلات بسیاری برای سلامتی انسان شود. گرچه آگاهی از نشانه های کمبود ویتامین D ضروری است، اما خودتشخیصی و خوددرمانی خطرناک است زیرا علائم کمبود ویتامین D می توانند مشابه علائم دیگر بیماری ها باشند. از این رو توصیه می شود حتما آزمایش ویتامین D بدهید.
برخی از علائم کمبود ویتامین D عبارتند از:
- ریزش مو
- افسردگی
- خستگی مداوم
- افزایش وزن
- عفونت هایی مثل عفونت مجاری تنفسی
- مشکلات گوارشی
- دردهای عضلانی
عواقب بی توجهی به کمبود ویتامین D
بی توجهی به فقر ویتامین D خطرناک است زیرا اثرات قابل توجهی بر سلامت بدن دارد. برخی از خطرات بی توجهی به کمبود ویتامین D برای سلامت بدن عبارتند از:
- کاهش تراکم استخوان
- خطر شکستگی استخوان
- بیماری های قلبی
- مشکلات احساسی
- التهاب
- مشکلات باروری
- افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات و سرطان پستان
- تضعیف دستگاه ایمنی
- کم خونی (آنمی)
چگونه نتیجۀ آزمایش را بخوانیم؟
آزمایش خونی که برای بررسی ویتامین D گرفته می شود به آزمایش خون D 25(OH) نیز معروف است و بهترین شاخص برای تعیین وضعیت ویتامین D بدن به شمار می رود. در جدول زیر مقادیر ویتامین D آمده است.
احتمال مسمومیت | کافی | کمبود خفیف (ناکافی) | کمبود شدید | وضعیت |
بیشتر از 100 | 30 تا 100 | 20 تا 30 | کمتر از 20 نانوگرم در میلی لیتر2 | بازۀ مرجع1 |
1-بازۀ مرجع ممکن است در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد.
2- در برگۀ آزمایش به صورت ng/ml نوشته می شود.
هر چند وقت یک بار آزمایش بدهیم؟
اگر دچار کمبود ویتامین D هستید، باید بر اساس شیوۀ درمانی خود، آزمایش بعدی را انجام دهید.
زمان آزمایش | درمان |
بعد از 1 ماه | تزریق (جلدی) |
بعد از 2 ماه | قرص و ساشه (خوراکی) |
4 ماه بعد از اولین آزمایش، مجددا آزمایش بدهید. به کسانی که دچار کمبود ویتامین D نیستند نیز توصیه می شود هر 4 ماه یک بار آزمایش بدهند.برای این آزمایش نیاز نیست از منزل خارج شوید. میتوانید از ما سرویس آزمایش در منزل دریافت کنید و نمونه گیری و تحویل نتیجه آزمایش در منزل شما انجام شود.
توصیه های سبک زندگی
بهترین روش جلوگیری از تشدید بیماری ها، بهبود سبک زندگی است و بهترین روش جلوگیری از فقر ویتامین D افزایش مواجهه با نور خورشید است. بنابراین از نور آفتاب رو نگیرید و از آن لذت ببرید. دیگران را هم به این کار تشویق کنید.
علاوه بر این، غذاهایی حاوی ویتامین D را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. خوراکی هایی مثل روغن جگر ماهی، ماهی های چرب، زردۀ تخم مرغ، آب میوه های طبیعی، قارچ و لبنیات غنی شده مصرف کنید. این ها سرشار از ویتامین D هستند. پس از مشورت با پزشک، از مکمل های خوراکی نیز استفاده کنید. همین تغییرات کوچک به شما کمک می کنند سطح ویتامین D را در بدن خود متعادل نگه دارید و خود را در مقابل بسیاری از مشکلات سلامتی مثل پوکی استخوان، شکستن استخوان، فشار خون بالا و افسردگی، ایمن کنید.
به علاوه، می توانید ورزش را به فعالیت های روزانۀ خود اضافه کنید. از ورزش هایی که مرتبا فشار زیادی به استخوان ها و عضلات شما وارد می کنند خودداری کنید. پس از تمرین های سخت و شدید استراحت کنید. پیاده روی، شنا یا حتی انواع رقص ها هم ایدۀ خوبی است. انجام حرکات یوگا در فضای باز هم روش بسیار خوبی برای تحرک و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب است. آساناهایی مثل وریکشاسانا (حرکت درخت)، ویرابادراسانا (حرکت جنگجو)، تریکوناسانا (حرکت مثلث ساده)، بوجانگاسانا (حرکت مار کبری) یا شاواسانا (حرکت کالبدی یا مرده) می تواند مفید باشد.
از این راهنما برای مدیریت کمبود ویتامین D در بدن خود استفاده کنید. برای آزمایش ویتامین D به پزشک مراجعه کنید. کمبود ویتامین D را جدی بگیرید زیرا می تواند مشکلات زیادی را برای سلامتی به بار بیاورد. با اصلاحات کوچکی در سبک زندگی و اندکی مراقبت از خود می توانید یک زندگی سالم و شاد داشته باشید.
درباره هوم ویزیت
هوم ویزیت یک استارت آپ فعال در زمینه خدمات پزشکی و مراقبتی در منزل است که به صورت پلتفرمی کار می کند که بیماران را به پزشکان ،پرستاران و فیزیوتراپ ها وصل می کند.هوم ویزیت با همراهی تیمی مجرب و کاربلد، پزشک و فیزیوتراپ و یا متخصص مناسب با وضعیت بیمار را به منزل شما اعزام میکند.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید. 02147629600