هورمون ها پیام رسان های شیمیایی بدن شما هستند. این مواد شیمیایی قدرتمند تولید شده در غدد درون ریز، به بافت ها و اندام ها می گویند که چه کار کنند. آنها به کنترل بسیاری از فرایندهای اصلی بدن شما از جمله متابولیسم و تولید مثل کمک می کنند. با توجه به این توضیح آزمایش هورمونی و آگاهی از عدم تعادل هورمون های بدن یکی از چکاب های اصلی و مهم برای هر فرد در طول حیات می باشد.
در این نوشتار شما با مشکلات عدم تعادل هورمون های بدن و انواع تست های تشخیصی هورمونی آشنا خواهید شد.
عدم تعادل هورمونی چیست؟
هنگامی که عدم تعادل هورمونی ایجاد شود، به این معنی می باشد که مقدار هورمون خاصی در بدن بیش از حد یا خیلی کم است. حتی تغییرات کوچک می توانند در کل بدن شما اثرات جدی بگذارد.
به هورمون ها مانند دستور پخت کیک نگاه کنید. همانطور که میدانید کم و بیش شدن هر یک از عناصر در آماده کردن مواد اولیه و پخت، روی محصول نهایی تأثیر می گذارد. البته گاهی به دلیل بالا رفتن سن تداخلات و نوساناتی در هورمون های بدن ایجاد می شود که با توجه به پیری طبیعی محسوب می شود.
در ادامه با عدم تعادل هورمونی بیشتر آشنا خواهید شد:
علائم عدم تعادل هورمونی
هورمونهای شما نقش اساسی در سلامت کلی شما دارند. به همین دلیل ، طیف گسترده ای از علائم وجود دارد که می تواند نشانه عدم تعادل هورمونی باشد. علائم شما بستگی به این دارد که کدام هورمون ها یا غدد به درستی کار نمی کنند.
شرایط هورمونی رایج که بر زن و مرد تأثیر می گذارد می تواند باعث بروز هر یک از علائم زیر شود:
- افزایش وزن
- خستگی
- افزایش حساسیت به سرما یا گرما
- یبوست یا حرکات مکرر روده
- کاهش وزن بی دلیل (گاهی ناگهانی)
- ضربان قلب افزایش یافته یا کاهش یافته
- درد عضلانی ، حساسیت و سفتی
- موهای نازک یا موهای ریز و شکننده
- گرسنگی افزایش یافته است
- افسردگی، اضطراب یا تحریک پذیری
- تاری دید
- تعریق
- ناباروری
علائم در زنان
در زنان شایع ترین عدم تعادل هورمونی، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. چرخه طبیعی هورمونی شما نیز به طور طبیعی در طول موارد زیر تغییر می کند:
- بلوغ
- بارداری
- شیر دادن
- یائسگی
برخی از علائم عدم تعادل هورمونی مخصوص زنان شامل موارد زیر است:
- دوره های پریودی نامنظم، مانند پریودی متوقف شده یا دوره های مکرر
- موهای زائد روی صورت ، چانه یا سایر قسمتهای بدن
- آکنه های صورت ، قفسه سینه یا قسمت پشتی
- نازک شدن مو یا ریزش مو
- افزایش وزن یا کاهش وزن
- تیره شدن پوست ، به ویژه در امتداد گردن ، در کشاله ران و زیر سینه ها
- خشکی و آتروفی واژن
علائم در مردان
تستوسترون نقش مهمی در رشد مردان دارد. عدم تولید تستوسترون کافی می تواند علائم مختلفی ایجاد کند.
در مردان بالغ ، علائم شامل موارد زیر است:
- رشد پستان
- اختلال در نعوظ
- از دست دادن توده عضلانی
- ناباروری
- کاهش ریش و رشد موهای بدن
- پوکی استخوان ، از دست دادن توده استخوانی
- مشکل در تمرکز
- گرگرفتگی
دلایل عدم تعادل هورمونی
دلایل احتمالی زیادی برای عدم تعادل هورمونی وجود دارد. علل بسته به اینکه هورمونها یا غده ها به چه علتی تحت تأثیر قرار می گیرند متفاوت است. دلایل عمده عدم تعادل هورمونی عبارتند از:
- دیابت
- کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید
- هیپوگنادیسم: غدد جنسی یا همان گنادها شامل بیضه ها در مردان و تخمدان ها در زنان می باشند. هیپوگنادیسم زمانیست که غدد جنسی هورمون های جنسی کمتری تولید کرده و یا تولید نکنند.
- سندرم کوشینگ: سندرومی که به علت میزان بالای هورمون کورتیزول به وجود می‌آید.
- تومورها (خوش خیم یا سرطانی)
- هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
- داروها
آزمایش و تشخیص
هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص عدم تعادل هورمونی در دسترس نیست. بسته به علائم ، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش تشخیصی را پیشنهاد کند.
آزمایش خون
آزمایش خون یکی از متداول ترین روش های آزمایش سطح هورمون است. این آزمایش می تواند سطح تستوسترون ، استروژن ، کورتیزول و تیروئید را تشخیص دهد
تست لگن
در زنان پزشک ممکن است از اسکن پاپ اسمیر برای تشخیص توده های غیرمعمول ، کیست یا تومور استفاده کند.
در مردان پزشک ممکن است وجود هرگونه برآمدگی یا ناهنجاری را بررسی کند.
سونوگرافی
پزشکان ممکن است از سونوگرافی برای گرفتن تصاویر از رحم ، تخمدان ها ، بیضه ها ، تیروئید غده یا هیپوفیز استفاده کنند.
بعضی اوقات آزمایش های پیشرفته تری لازم است مانند: بیوپسی، MRI، اسکن تیروئید، بررسی تعداد اسپرم.
تفسیر فاکتورهای هورمونی در آزمایش خون
در این قسمت فاکتور های هورمونی شامل استروژن، پروژسترون،تستوسترون، کورتیزول و پرولاکتین را بررسی و تفسیر می کنیم:
هورمون استروژن
استروژن نام گروهی از هورمونهای جنسی زنانه است. آزمایش استروژن هر سه نوع از این هورمون را اندازه گیری میکند: استرون (E1) ، استرادیول (E2) و استریول(E3)
پایین بودن سطح استروژن ممکن است نشانه سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، کاهش عملکرد هیپوفیز (هیپوپیتوریسم) ، تستوسترون کم (هیپوگنادیسم) ، بی اشتهایی عصبی یا پایین بودن چربی بدن باشد. سطح بالای استروژن ممکن است با شرایطی مانند چاقی ، دیابت و فشار خون بالا همراه باشد. سطح بالای استروژن ممکن است با شرایطی از جمله چاقی ، دیابت و فشار خون بالا همراه باشد.
هورمون پروژسترون
پروژسترون در طی تخمک گذاری توسط تخمدان ها تولید می شود. عملکرد آن کمک به آماده سازی رحم برای دریافت تخم بارور شده است.
سطح بالای پروژسترون در صورت تداوم ممکن است نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان باشد. کم کاری تخمدان از عوامل پایین بودن سطح پروژسترون می باشد. همچنین سطح پایین پروژسترون در دوران بارداری غالباً سقط جنین و زایمان زودرس را پیش بینی می کند. با ارزیابی سطح پروژسترون علت ناباروری یا خطر سقط جنین قابل پیش بینی می باشد.
هورمون تستوسترون
اگرچه تستوسترون به طور معمول به عنوان "هورمون جنسی مردان" شناخته می شود ، اما زنان نیز آن را تولید می کنند. سطح بالای تستوسترون ممکن است منجر به قاعدگی نامنظم، افزایش وزن ، آکنه و ناباروری شود. در مردان؛ پر کاری تیروئید، تومور بیضه، تومور قشر غده فوق کلیه، هایپرپلازی مادرزادی غده فوق کلیه می تواند سبب افزایش سطوح تستوسترون در آن ها بشود.
در زنان تستوسترون پایین ممکن است در دوران یائسگی رخ دهد و منجر به کاهش جدی میل جنسی شود.
هورمونهای تیروئید
عملکرد تیروئید توسط گروهی از هورمونهای تولید شده توسط غده هیپوفیز یا خود غده تیروئید اندازه گیری و مشخص می شود. پرکاری تیروئید ممکن است باعث کاهش وزن ، گواتر و دوره های قاعدگی نامنظم در زنان شود.
در زنان کم کاری تیروئید در دوران بارداری می تواند منجر به قطع جفت ، سقط جنین ، زایمان زودرس ، وزن کم هنگام تولد و مشکلات مادرزادی تیروئید شود.
هورمون FSH و LH
هورمون تحریک کننده فولیکول که با علامت اختصاری FSH شناخته می شود و هورمون LH برای تعیین ناباروری در زن و مرد اندازه گیری می شود. سطح FSH برای تعیین کارآمدی اندامهای جنسی مرد یا زن (بیضه ها یا تخمدان ها) نیز بررسی می شود.
در مردان؛ FSH باعث تولید پروتئین های اتصالی به آندروژن و همچنین بلوغ اسپرم ها در بیضه ها خواهد شد. هورمون LH به جهت بررسی اختلال عملکرد بیضه در مردان و ارزیابی مشکلات غدد درون ریز در رابطه با بلوغ زودرس در کودکان نیز استفاده می شود.
هورمون پرولاکتین
در زنان پرولاکتین موجب شیر دهی و در مردان نقش آن نامشخص است. افزایش سطوح پرولاکتین میتواند نشان دهنده تومور هیپوفیزی مترشحه پرولاکتین، نارسایی کلیوی، استرس، سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.
توصیه هایی برای تغییر سبک زندگی
مکمل های غذایی بسیاری در بازار وجود دارد که ادعا می کنند یائسگی و عدم تعادل هورمونی را درمان می کنند. با این حال، تعداد کمی از آنها با شواهد علمی قابل توجیه اند.
برخی افراد دریافتند که یوگا به درمان علائم عدم تعادل هورمونی کمک می کند. یوگا برای افزایش قدرت ، انعطاف پذیری و تعادل بسیار عالی است. همچنین ممکن است به شما در کاهش وزن کمک کند که کاهش وزن به خودی خود میتواند به تنظیم هورمونهای شما کمک کند.
همچنین تغییراتی در سبک زندگی برای پیشگیری از مشکلات هورمونی می تواند مفید باشد:
- کم کردن وزن: 10٪ کاهش در وزن بدن در خانمها می تواند قائدگی را منظم تر کرده و احتمال بارداری را افزایش دهد. در مردان ، کاهش وزن ممکن است به بهبود عملکرد نعوظ کمک کند.
- خوردن غذای سالم و کافی: متعادل بخش مهمی از سلامت کلی است.
- حذف موهای زائد: اگر موهای زائد صورت یا بدن شما زیاد است، می توانید از کرم های رفع مو ، لیزر موهای زائد یا الکترولیز استفاده کنید.
- جلوگیری از گر گرفتگی: سعی کنید مواردی را که معمولاً باعث گرگرفتگی می شوند ، شناسایی کنید ، مانند غذاهای پرادویه یا نوشیدنی های گرم.
آزمایش هورمونی در منزل
سرویس نمونه گیری در منزل هوم ویزیت طیف وسیعی از آزمایش های عمومی و حتی تخصصی را در بر می گیرد. یکی از این تست ها آزمایش هورمونی می باشد. در صورت نیاز به آزمایش هورمونی در منزل با ما تماس بگیرید.
درباره هوم ویزیت
هوم ویزیت یک استارت آپ فعال در زمینه خدمات پزشکی و مراقبتی در منزل است که به صورت پلتفرمی کار می کند که بیماران را به پزشکان ،پرستاران و فیزیوتراپ ها وصل می کند.هوم ویزیت با همراهی تیمی مجرب و کاربلد، پزشک و فیزیوتراپ و یا متخصص مناسب با وضعیت بیمار را به منزل شما اعزام میکند.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید. 02147629600