به طور معمول خط اول درمان برای تسکین ، درمان و پیشگیری از علائم سیاتیک، فیزیوتراپی برای درد سیاتیک می باشد. علائم و نشانه های متداول و رایج سیاتیک که در صورت مشاهده باید حتما آن ها را جدی بگیرید.
علائم و نشانه های متداول و رایج سیاتیک
- درد در نواحی کمر ، ران و یا پا
- بروز حالت بی حسی ، سوزن سوزن شدن و یا ضعف در نواحی باسن ، ران و یا پا
شرایط پزشکی زمینه ای در خود فرد بیمار ، مانند دیسک فتق ، تحلیل رفتگی یا بروز فشردگی ریشه ی عصب در ستون فقرات کمر ممکن است سبب ایجاد علائم آزار دهنده ی رایجی در پای فرد بشود که تحت عنوان سیاتیک شناخته می شود.
اقداماتی که فیزیوتراپی می تواند در درمان سیاتیک انجام دهد شامل موارد زیر است:
- فراهم کردن شرایطی جهت تسکین علائم عارضه
- بهبود سریع علت اصلی عارضه
- جلوگیری از عود مجدد بیماری و بازگشت علائم آن
طیف گوناگونی از متخصصان حیطه ی بهداشت در ارائه ی مراقبت های پزشکی و درمان برای علائم بروز درد در ناحیه ی کمر تبحر دارند ، از جمله متخصصان فیزیوتراپی ، جراحان زبردست ، تیم توانبخشی و مربیان با تجربه ی ورزشی. فیزیوتراپیست ها به طور خاصی در زمینه ی درمان فیزیکی ، تدوین و ارائه ی برنامه های ورزشی و توان بخشی برای بهبود درد در ناحیه ی کمر آموزش دیده اند و مهارت دارند.
اهداف فیزیوتراپی در درمان سیاتیک:
خدمات و روند توانبخشی فیزیوتراپی به تقویت و تحرک بافت های کمر ، لگن ، شکم ، باسن و ران کمک می کند.
اهداف فیزیوتراپی در درمان علائم و نشانه های سیاتیک عبارتند از:
- بازیابی کردن الگوهای حرکتی بدون درد
- تسکین دادن درد نواحی کمر ، باسن ، ران و پا
- کاهش دادن اسپاسم(سفتی غیر عادی) عضله
- بازیابی کردن عملکرد استخوان کمر و مفصل ساکروایلیاک(مفصلی بین دو استخوان خاجی و لگنی)
- بهبود کیفیت و میزان تحرک در نواحی پایین تنه
- تقویت و بهبودی در ناحیه ی کمر به اندازه ی مطلوب
- ارتقا دادن تغییرات عصبی در ناحیه ی مدنظر برای حل مشکل درک درد
- جلوگیری از بروز اثرات و عوارض ثانویه ی درد و کاهش ترسی که همراه با انجام یک حرکت در فرد ایجاد می شود
داشتن جدیت و میزان تمرین و تکرار زیاد توسط بیمار، از مولفه های مهمی است که منجر به بروز نتیجه های موفقیت آمیزی در طی مداخلات فیزیوتراپی برای درمان سیاتیک می گردد. فیزیوتراپی ممکن است با استفاده از درمان های تسکین دهنده ای برای درد ، مانند over-the-counter (OTC) یا داروهای تجویز شده یا تزریق استروئید اپیدورال همراه باشد.
روش های کاربردی فیزیوتراپی برای درمان سیاتیک:
یک فیزیوتراپیست ممکن است ترکیبی از انواع گوناگونی از روش های فیزیکی ، دستی ، تحرکی بافت نرم و یا تمرینات درمانی را برای درمان توانبخشی سیاتیک تجویز نماید. ارائه ی تمریناتی خاص برای علل زمینه ای سیاتیک ، و همچنین سایر فاکتورهایی مانند سطح درد ، تهویه ی کلی بیمار و میزان تاثیر توانبخشی و تجربه ی خود فیزیوتراپیست در این زمینه تاثیرات قابل توجهی دارد
تکنیک های رایجی برای درمان و توانبخشی عارضه سیاتیک
تمرینات اکستانسوری(کششی) و فلکسوری(خمشی) کمر، با تقویت حرکت های ستون فقرات، به تسکین درد بیمار کمک می کند. غالباً ، افراد مبتلا به کمردرد و سیاتیک با حرکت مستقیم ستون فقرات احساس تسکین می کنند و کمی از احساس درد در آن ناحیه فارغ می آیند. یک فیزیوتراپیست معمولاً اولویت جهت گیری فرد را قبل از تجویز یکسری از تمرینات جهت دار خاص ارزیابی می نماید ، زیرا این موارد می تواند متناسب با هر بیمار و علائم آن، منحصر به فرد باشد. این تمرینات شامل اکستانسیون یا خم شدن به عقب (امتداد) و فلکسیون یا خم شدن به جلو (خمش) می باشد. این حرکت جهت دار یکی از مولفه های های مهم روش مکنزی می باشد که به عنوان روش تشخیص و درمان مکانیکی (MDT) نیز شناخته می شود.
روش مکنزی (تشخیص و درمان مکانیکی)، تکنیکی است که یک سری از حرکات فعال جهت دار برای شناسایی و درمان یک یا چند منبع دردی که در ستون فقرات ، عضلات و یا مفاصل وجود دارند را شامل می شود. این روش تمرکز ویژه ای بر روی انتقال درد انتشاری به سمت مرکز بدن از طریق تمرینات ورزشی دارد ؛ به عنوان مثال ، درد ناحیه ی پا را به ستون فقرات نزدیک می کند. این روش بر پایه ی این نظریه استوار می باشد که متمرکز کردن درد نشانگر بهبودی در علائم است. هدف از این روش، کاهش علائم انتشاری با منشا ستون فقرات است. یک فیزیوتراپیستی که این روش را دارد با بیمار تمرین می کند ، معمولاً در روش مکنزی آموزش های خاصی را دیده است.
تمرینات تقویت کننده، شامل تمرینات وزنه ای و مقاومتی با هدف تقویت عضلات شکم ، کمر ، باسن و پاهای بیمار است. این تمرینات شامل دو دسته ی مهم تمرینات ایزومتریک و ایزوتونیک هستند؛
- تمرینات ایزومتریک، شامل انقباض عضلات بدون حرکت در مفاصل است. نمونه هایی از تمرینات ایزومتریک شامل ماندن بیمار در پوزیشن(وضعیت) صاف(تنه و اندام ها در خط وسط) یا تمرین پل زدن و ماندن در آن .ضعیت برای مدتی می باشد. این حرکات می توانند در هنگام حاد تر شدن علائم ، به تقویت عضلات کمک کنند.
- تمرینات ایزوتونیک، شامل انقباض عضله با هدف مقاومت در برابر یک بار ثابت ، مانند باند های مقاومتی یا تراباند و تمرین هایی با وزنه ، برای کمک به افزایش قدرت عضله از طریق مقاومت مداوم در برابر حرکاتی خاص می باشد
بازآموزی عملکردی، شامل اجرا و تکرار حرکاتی آشنا مانند بلند کردن ، حمل کردن ، خم کردن زانوها و لگن یا همان چمباتمه زدن است. استفاده از تکنیک مناسب و الگوهای حرکتی سالم، برای کاهش درد و جلوگیری کردن از آسیب دیدگی مجدد استفاده می شود.
لغزش عصب (تحرک عصبی)، شامل تکنیک هایی فعال یا غیرفعال روی عصب یا عصب های درگیر در عارضه به هنگام قرار دادن عضله تحت کشش های درونی یا کانسنتریک و بیرونی یا اکسنتریک جهت تسهیل سازی حرکت و کاهش علائم در بیمار است.
تحرکات مفصلی، یک روش درمانی دستی است که طی آن فیزیوتراپیست برای تحریک کردن مفصل و ایجاد اثر درمانی روی ناحیه، به مفصل فشار وارد می کند.
تحریک کردن و دستورزی مفصلی، نیز یک تکنیک دستی دیگر است که طی آن فیزیوتراپیست برای تقویت حرکات و تسکین درد و بازگرداندن حرکت طبیعی اندام ، یک نیروی سریع و محرک به دامنه ی انتهایی حرکت مفصل اعمال می نماید.
طب سوزنی خشک یا Dry needling، تکنیکی است که طی آن یک ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی مجاز مانند یک فیزیوتراپیست از یک سوزن کوچک برای هدف گرفتن یک نقطه ی ماشه ای یا trigger point در عضله استفاده می کند. این روش برای آزاد سازی بافت هایی عضلانی انجام می شود که بیش از حد تحریک پذیر و یا بیش از حد منقبض شده باشند؛ این آزاد سازی جهت کاهش درد در ناحیه می باشد.
تکنیک انرژی عضلانی، نوعی درمان دستی است که شامل انقباضات عضلانی آرام همراه با اعمال مداخلات فیزیوتراپی است که طی آن، فیزیوتراپیست مفاصل دردناک را در محدوده ی یک دامنه ی خاصی حرکت می دهد. این روش ممکن است به کاهش درد و بازیابی عملکرد آن اندام کمک نماید.
آزاد سازی میوفاشیال یا بافت عضلانی و نرم زیرین و حرکت دهی بافت نرم، به این گونه است که فیزیوتراپیست با استفاده از دستان خود و یا ابزاری برای تحریک بافت های کمر ، باسن یا پاها جهت درمان محدودیت های فاشیال (بافت نرم زیرین) و کاهش انقباض یا اسپاسم عضله، آن ها را آزاد سازی می نماید.
توانبخشی برای بهبود راه رفتن، شامل تجزیه و تحلیل تکنیک راه رفتن و اجرای بازآموزی های الگوهای صحیح راه رفتن می باشد. این روش ممکن است شامل تجزیه و تحلیل فیلمی از نحوه ی راه رفتن بیمار نیز باشد.
دامنه ی حرکتی به صورت فعال یا کمکی، شامل حرکت دادن قسمت هایی از عضو های تحتانی بدن مانند لگن و پاها توسط خود بیمار به کمک فیزیوتراپیست است. این روش به تسهیل حرکت کردن مفصل ها یا عضلات خاصی که سبب ایجاد درد در بیمار می شوند ، کمک می نماید.
اگرچه این لیستی که در بالا به آن اشاره نمودیم، یک لیست جامع و تنها روش های توانبخشی موجود برای درمان و بهبودی عارضه ی سیاتیک نیست ، اما فیزیوتراپیست ها معمولاً از یک یا چند مورد از این روش های ذکر شده در درمان درد سیاتیک استفاده می کنند. اگر احیانا یک ورزش یا درمان خاصی سبب بروز درد یا ناراحتی در بیمار می شود ، توصیه می کنیم که بیمار این موضوع را هرچه سریع تر به فیزیوتراپیست معالج خود اطلاع دهد.
اصلاحات در وضعیت و سبک زندگی بیمار مبتلا به درد سیاتیک:
علاوه بر مداخلات و خدمات فیزیوتراپی ، تعهد به اصلاح وضعیت درست و حمایتی ارگونومیک(علم و تکنولوژى ایمنى در استفاده از ابزار و ماشین آلات) بیمار در هنگام نشستن ، ایستادن و راه رفتن در درمان و پیشگیری از عارضه ی سیاتیک ضروری می باشد. انجام فعالیت های روزمره ، مانند پیروی از روش های ایمنی ارگونومیک و بلند کردن و استفاده از حالت های خواب مناسب نیز خیلی اهمیت دارد و باید حتما توسط بیمار رعایت شود.
برای درمان درد سیاتیک، فعالیت کردن، خیلی موثرتر از ماندن در رختخواب است:
هنگامی که درد سیاتیک، شدید است ، بیماران درد را تحمل می کنند و ممکن است نیاز به یک یا دو روز استراحت داشته باشند. با این حال ، بیشتر از دو روز استراحت توصیه نمی شود ، زیرا استراحت طولانی مدت و در کل، کم تحرکی بیش از حد می تواند درد را افزایش دهد و چه بسا منجر به زوال عملکردی شود. انجام حرکت منظم برای ورود جریان مواد مغذی بهبود دهنده به ساختارهای آسیب دیده ای که سبب درد می شوند، مهم است؛
با این که بهره گیری از مداخلات و خدمات فیزیوتراپی معمولاً جنبه ای انتخابی دارد ، به این معنی که خود بیمار تصمیم می گیرد که در جلسات فیزیوتراپی شرکت کند یا شرکت نکند ، اما باید آگاه باشیم که مداخلات و خدمات فیزیوتراپی در این زمینه، به طور معمول یک مولفه ی اساسی برای رفع علائم و نشانه ها و کمک به پیشگیری طولانی مدت از بروز عارضه های سیاتیک می باشد.
درباره هوم ویزیت
هوم ویزیت یک استارت آپ فعال در زمینه خدمات پزشکی و مراقبتی در منزل است که به صورت پلتفرمی کار می کند که بیماران را به پزشکان ،پرستاران و فیزیوتراپ ها وصل می کند.هوم ویزیت با همراهی تیمی مجرب و کاربلد، پزشک و فیزیوتراپ و یا متخصص مناسب با وضعیت بیمار را به منزل شما اعزام میکند.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید. 02147629600