شکستگی مهرههای کمر یا شکستگی ستون فقرات زمانی رخ میدهد که یک یا چند مهره از ۳۳ مهرهی موجود در ستون فقرات شما آسیب ببینند. ستون مهرهها از زیر جمجمه شروع شده و تا پایین کمر ادامه دارد. این مهرهها از نخاع شما در برابر آسیبها محافظت میکند. شکستگی مهرههای کمر گاهی با آسیب نخاع همراه است ولی همیشه اینطور نیست.
علایم شکستگی مهرههای کمر
درد شدید در محل ایجاد شکستگی شایعترین علامتی است که مشاهده میشود. اگر درد کمرتان در زمان تحرک بدتر میشود، ممکن است نشانهی این باشد که مهرهای در کمر شما آسیب دیده یا شکسته است.
گاهی اوقات مهره شکسته به نخاع فشار وارد میکند. اگر این اتفاق رخ بدهد، علاوه بر درد، ممکن است دچار بیحسی در نقاطی از بدن را تجربه کنید. حتی ممکن است قدرت عضلانی و سرعت حرکت عضلات کاهش یابد. همهی این مشکلات به این خاطر است که اعصاب نخاعی تحت فشار قرار گرفتهاند و نمیتوانند پیامهای حسی را به خوبی منتقل کنند. اگر شکستگی باعث آسیب دیدن اعصاب شود، ممکن است به اختلالات کنترل ادرار یا مشکلات رودهای دچار بشوید.
انواع شکستگیها
سه الگوی کلی برای شکستگی مهرههای کمر وجود دارد. هر کدام از این الگوها علایم منحصر به فرد خودشان را دارند و شامل الگوهای خم شدن (فلکسیون)، چرخیدن (روتاسیون) و راست شدن (اِکستانسیون) هستند.
شکستگی با الگوی فلکسیون یا خم شدن
ستون فقرات ما به شکلی طراحی شده که به خوبی بتوانیم خم شویم. اصطلاحاً در پزشکی به عمل خم شدن، فلکسیون کمر میگویند. برخی از شکستگیهای کمر توانایی خم شدن ما را محدود میکنند. به طور مثال شکستگیهای فشاری جزو شکستگیها با الگوی فلکسیون هستند.
شکستگی فشاری (compression fracture) زمانی رخ میدهد که بخش جلویی مهره دچار شکستگی و کمی کوتاه میشود؛ ولی بخش پشتی مهره سالم و بدون مشکل باقی میماند. علایم شکستگی فشاری شامل درد در ناحیهی پشت و کمر و گاهی درد در دست و پا است. اگر در اثر شکستگی به نخاع آسیبی رسیده باشد، احتمال بیحس شدن اندامها وجود دارد. شکستگی فشاری به مرور میتواند اندکی قد شما را کوتاه کند.
شکستگی با الگوی روتاسیون یا چرخیدن
شکستگیهای مهرهای با الگوی روتاسیون یا چرخیدن آن دسته از آسیبهایی هستند که در اثر چرخش شدید ایجاد میشوند و حرکات چرخشی کمر را محدود کرده یا با درد همراه میکنند. این موارد شامل شکستگی زائدهی عرضی و شکستگی-دررفتگی هستند.
هر مهرهی موجود در ستون فقرات دو زائدهی عرضی دارد. این زوائد در طرفین هر مهره واقع شدهاند و به تاندونها و عضلات متصل میشوند. اگر بخشی از زائدهی عرضی یا کل آن در اثر ورود ضربه یا صدمه به کمر بشکند، شدیداً دردناک خواهد بود.
عرضی نادر هستند و معمولاً زمانی رخ میدهند که کمر به شکل غیرعادی به یک سمت خم شود یا به شکل شدیدی پیچ بخورد. هردوی این موارد معمولاً در تصادفات رانندگی مشاهده میشوند.
شکستگی-دررفتگی مهرههای کمر نیز معمولاً ناشی از صدمات و سوانح شدید، مثل تصادفات رانندگی است. این شکل آسیب شامل شکستگی مهره و همچنین آسیب به بافت نرم موجود در مجاورت آن مهره میشود که در بسیاری از موارد شاهد آسیب به نخاع هستیم. به این نوع صدمات، شکستگی-دررفتگی میگویند چون علاوه بر شکستگی، مهرهی آسیب دیده از جای خود خارج میشود.
الگوی اکستانسیون یا راست شدن
صدمات راست شدن یا اکستانسیون ناشی از کشیدگی یا راست شدگی غیرعادی و تحت فشار استخوانهای ستون فقرات هستند.
به طور مثال میتوانیم به شکستگی چَنس اشاره کنیم. نوعی از شکستگی مهرههای کمر که در تصادفات رانندگی شایع است. بالا تنه ما در زمان تصادفات به سمت جلو پرتاب میشود، در حالی که پایین تنه ما-به کمک کمربند ایمنی که به دور کمر بسته شده است-سرجای خود میماند. این اتفاق ممکن است منجر به آسیب دیدن لیگامانها و تاندونهای پشت و باعث دردهای عضلانی کمر و دردهای ناشی از شکستگی مهرهها شود.
چون در بسیاری از تصادفات شدید رانندگی، ارگانهای داخلی بدن آسیب میبینند، مجروح درد زیادی متحمل میشود. درد صدمات داخلی معمولاً به حدی زیاد است که درد کمر را میپوشاند. برای همین علامت این شکستگی (که درد است) در بسیاری از موارد احساس نمیشود
تشخیص شکستگی مهرههای کمر
تشخیص شکستگی مهرههای کمر معمولاً شامل بررسی علایم، دریافت شرححال و استفاده از روشهای تصویربرداری است. دو مورد اول ایدهای کلی از محل و شکل شکستگی به ما میدهند تا بتوانیم از محل صحیح، با زاویهی صحیح تصویربرداری کنیم. تشخیص قطعی شکستگی بعد از بررسی تصاویر بالینی صورت میگیرد.
سه روش تصویربرداری پزشکی برای بررسی شکستگی مهرهها استفاده میشود:
- تصویر اشعه ایکس - این روش برای بررسی استخوانها بسیار دقیق و مفید است.
- سی تی اسکن – تصویری سه بعدی و چند لایه از بدن به ما میدهد و برای تشخیص آسیب به بافت نرم (نخاع، تاندونها، عضلات و …) و مشکلات خونریزی(که در تصویر اشعه X دیده نمیشود)کاربرد دارد.
- ام آر آی (MRI) – این روش به پزشکان در یافتن خونریزیها، لختههای خون و آسیب به بافت نرم (مثل عضلات و تاندونها) کمک میکند.
روشهای درمانی
روش درمان شکستگی مهرههای کمر به محل شکستگی و همچنین شدت آن بستگی دارد. یک شکستگی جزئی بدون نیاز به جراحی، خود به خود خوب میشود و درد آن نیز با مسکنهای معمولی بهبود مییابد.
روشهای درمانی زیادی برای شکستگی مهرههای ستون فقرات مطرح شده که در ادامه به چند مورد از درمانهای مؤثر اشاره کردهایم. این روشهای درمانی در التیام شکستگی یا بهبود عوارض ناشی از شکستگی مؤثر هستند.
بریس یا ارتوز
اولین کار برای درمان شکستگی مهره کمر، این است که جلوی حرکت کمر در ناحیهی دچار شکستگی را بگیریم. ثابت کردن کمر در آن ناحیه باعث میشود که از آسیبهای آتی پیشگیری کنیم و کاری کنیم که استخوان به شکل صحیح جوش بخورد. برای ثابت کردن ستون فقرات از ابزارهای ارتوپدی به نام برس یا ارتوز استفاده میشود.
بریس و ارتوز به تنهایی کاربرد دارند ولی بعد از عملهای جراحی نیز بسته میشوند. معمولاً باید بین ۸ تا ۱۲ هفته آنها را ببندید. بعد از باز کردن بریس، ممکن است به سه تا شش هفته فیزیوتراپی نیاز داشته باشید.
عمل جراحی
برای درمان شکستگی شدید مهرههای کمر پیش از بستن بریس و ارتوز و انجام فیزیوتراپی باید عمل جراحی انجام شود. تکنیکهای مختلفی برای ترمیم مهرهها وجود دارد که بسته به محل و نوع شکستگی انتخاب میشوند. در بسیاری از موارد جراح مجبور میشود که مهرهی شکسته را خارج کند، چون ممکن است به نخاع آسیب بزند.
برخی از روشهای جراحی برای درمان شکستگی مهرهها شامل موارد زیر هستند:
- ورتبروپلاستی: جراح لولهای را به درون مهرهی شکسته میفرستد و سیمان استخوانی ویژهای را در آنجا تزریق میکند. این روش استحکام مهره را بازیابی و درد را کم میکند ولی نمیتواند مشکلات ساختاری مهره را ترمیم کند.
- کیفوپلاستی: مشابه ورتبروپلاستی است با این تفاوت که جراح پیش از تزریق سیمان استخوانی، با استفاده از یک بادکنک مخصوص، فضای درونی مهره را گسترش داده و فضایی برای تزریق سیمان به درون مهرهی آسیب دیده ایجاد میکند. کیفوپلاستی میتواند اندازهی مهره را بزرگتر کند و به شکل سابق بازگرداند.
- کورپکتومی: زمانی که مهره آسیب شدیدی دیده باشد، با استفاده از کورپکتومی از ستون فقرات خارج میشود. سپس با استفاده از ابزار دقیق (مثل پیچهای ویژه) و تکنیکهای فیوژن، ستون مهرهها را محکم میکنند.
اوزون تراپی
در این روش گاز اوزون (O3) را به درون مهره تزریق میکنند. از اوزون تراپی برای درمان مشکلات مختلف ستون فقرات مثل تنگی کانال نخاع، اسپوندیلولیز، بیرون زدگی دیسک کمر و … استفاده میشود. گاز اوزون خاصیت ضدالتهابی دارد و میتواند دردهای ناشی از شکستگی یا دردهای بعد از عمل جراحی کمر را کاهش دهد. به طور کلی این روش بیشتر برای مدیریت درد کاربرد دارد.
فیزیوتراپی
معمولاً بعد از عملهای جراحی و یک دوره بستن بریس، به فیزیوتراپی نیاز خواهید داشت. فیزیوتراپی زمانی انجام میشود که آسیبهای استخوانی به طور کامل بهبود یافته باشند. بعد از بهبودی کاملِ شکستگی مهرههای کمر با استفاده از فیزیوتراپی میتوان محدودیتهای حرکتی و مشکلات عصبی را تا حد خوبی بهبود بخشید.
درباره هوم ویزیت
هوم ویزیت یک استارت آپ فعال در زمینه خدمات پزشکی و مراقبتی در منزل است که به صورت پلتفرمی کار می کند که بیماران را به پزشکان ،پرستاران و فیزیوتراپ ها وصل می کند.هوم ویزیت با همراهی تیمی مجرب و کاربلد، پزشک و فیزیوتراپ و یا متخصص مناسب با وضعیت بیمار را به منزل شما اعزام میکند.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید. 02147629600